Республика көнө билдәләгән көндә Баймаҡта Урал аръяғы райондары башҡорттарының ҡор рәйестәре, ҡаланың башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары бәләкәй ҡоролтайға йыйылды. Уның эшендә Баймаҡ районы хакимиәте башлығы Илшат Ситдыҡов, Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы башҡарма комитеты аппараты етәксеһе Рөстәм Баянов, БР Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаты Гөлнур Ҡолһарина, БР Милли архивының бүлек начальнигы Азат Ярмуллин, Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы ҡарамағындағы ата-әсәләр комиссияһы рәйесе Эльвира Байназарова ҡатнашты.
Унда сығыш яһап, Рөстәм Сәлим улы Ҡоролтай тарафынан алып барылған эштәргә ҡыҫҡаса йомғаҡ яһаны, Башҡортостандың 100 йыллығын лайыҡлы ҡаршылау маҡсатында атҡарылған сараларға туҡталды. Башҡорт автономияһы өсөн көрәшкән арҙаҡлы шәхестәребеҙҙең исемдәрен мәңгеләштереү, халҡыбыҙҙың тарихи үткәненә бәйле “түңәрәк өҫтәл”дәр, фәнни-ғәмәли конференциялар, кисәләр ойоштороу буйынса ҙур эш алып барыла. Был тәңгәлдә беҙҙең район башҡа төбәктәргә үрнәк булып тора.Темәстә генә лә “түңәрәк өҫтәл”, “Берҙәмлектә – көс” саралары ойошҡанлы үтте.
Ҡоролтай тарафынан Башҡортостандың 100 йыллығын билдәләгән 2019 йылда күп саралар ойоштороу планға индерелгән. Әлбиттә, Башҡорт автономияһының нигеҙе булған Баймаҡ һәм республикабыҙҙың тәүге баш ҡалаһы – Темәс тә бынан ситтә ҡалмаясаҡ.
Азат Ярмуллин үҙенең сығышында Ишембайҙа йыл да үткән Вәлиди уҡыуҙары кеүек Баймаҡта ла Хәбибулла Ғәбитов уҡыуҙары ойоштороу мөһимлеген күтәреп сыҡты.
Республиканың Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары йәмғиәте рәйесе, БР Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаты Гөлнур Ҡолһарина ойошма алып барған эштәргә туҡталды. Уның билдәләүенсә, декабрҙә Башҡортостан буйлап “Батырҙар юлы” акцияһы иғлан ителәсәк, республиканың 100 йыллығына ҡарата башҡа саралар ойоштороласаҡ. Шул уҡ ваҡытта йәмғиәт “Өләсәйҙәр” мәктәбен ойоштороу буйынса эш алып бара.
Республика кимәлендә иң әүҙем эш алып барған ойошма булараҡ, Баймаҡ районы башҡорттары ҡоролтайы башҡарма комитеты рәйесе Ришат Ишембәтовтың сығышы берәүҙе лә битараф ҡалдырманы. Ул район ҡоролтайы алып барған эштәрҙе бәйән итеп, төбәктә ойошма тарафынан 6 проекттың уңышлы тормошҡа ашырылыуын билдәләне, туған телебеҙҙе һаҡлау йүнәлешендә алып барылған эштәрҙе һыҙыҡ өҫтөнә алды. Ҡор рәйесе башҡорт йәмғиәтендә үҙ телен, тарихын белмәгән быуындың үҫеп килеүенә ҙур борсолоу белдерҙе, был проблеманы бөтөн йәмәғәтселек менән хәл итергә саҡырҙы. Әйткәндәй, Рөстәм Баянов Баймаҡ ҡоролтайын башҡа төбәктәргә үрнәк итеп ҡуйҙы.
Эльвира Байназарованың милләтебеҙҙе һаҡлау һәм яҡлау темаһына арналған сығышы һәр кемдә ҙур ҡыҙыҡһыныу уятты. Шуныһы үҙенсәлекле, был ойошма мәктәптәрҙә башҡорт телен уҡытыу, уны талап итеү йүнәлешендә мөҡәддәс эш алып бара, халыҡ араһында аңлатыу эшен киң йәйелдерә. Комиссия туған телебеҙҙе уҡытыу мәсьәләһен даулап БР Мәғариф министрлығында ла, Өфө, республиканың ҡала-район мәктәптәрендә лә йыш була. Һөҙөмтәләр, әлбиттә, бар. “Быйылдан мәктәптәрҙә, инглиз теленән тыш, тағы ла икенсе сит ил теле индерҙеләр, -тип билдәләне ул, -был мотлаҡ түгел, быны һәр ата-әсә белергә тейеш. Икенсе сит ил теленән баш тартыу өсөн ата-әсәгә мәктәптә ғариза яҙыу ҙа етә. Дөрөҫөн әйткәндә, беҙ үҙ хоҡуҡтарыбыҙҙы белеп бөтмәйбеҙ, шуның өсөн ваҡытында талаптарыбыҙҙы кәрәк урынға еткерергә, дауларға кәрәк”.
Райондың мәғариф бүлеге начальнигы Илдус Зәйнуллин үҙенең телмәрендә ҡала һәм район мәктәптәрендә туған телдәрҙе уҡытыу торошона ҡыҫҡаса байҡау яһаны. Илдус Әдиф улы әйтеүенсә, бөгөн беҙҙә туған телдәрҙе уҡытыу һәм өйрәнеү йүнәлешендә проблемалар юҡ, балаларҙы милли рухта тәрбиәләү өсөн бөтә шарттар тыуҙырыла. Быйыл, мәҫәлән, лагерҙарҙа “Йәйләү” программаһы әүҙем эшләне; “Айыуҡай” балалар баҡсаһы мәктәпкәсә йәштәге балалар учреждениелары өсөн махсус программа баҫтырҙы. Ҡоролтай башҡарма комитетының тел һәм мәғариф буйынса комиссия рәйесе Яңылбикә Мөхәмәтйәнова донъя һәм рус әҙәбиәтенә таянып башҡорт балалалары өсөн китапсыҡтар сығарҙы.
Ләкин шул уҡ ваҡытта, тип билдәләне мәғариф етәксеһе, туған телебеҙҙе, әҙәбиәтте өйрәнеү өсөн башҡортса дәреслектәрҙең булмауы ҙур хафаға һала. Бына ошо проблеманы республика, Рәсәй кимәлендә хәл итергә кәрәк.
“Түңәрәк өҫтәл”дә ҡатнашыусыларҙың барыһын да уртаҡ маҡсат – милләтебеҙҙе, еребеҙҙе, туған телебеҙҙе һаҡлау һям яҡлау, рухлы быуын тәрбиәләү, ошо тәңгәлдәге проблемаларҙы бергәләп хәл итеү – берләштерҙе. Бындай осрашыуҙар бик кәрәк һәм был һөйләшеүҙәр үҙ маҡсатына ирешергә тейеш.
Азамат Мөхәмәтшин